Heb jij last van een onregelmatige cyclus (oligomenorroe)? Dan is het goed om te weten dat in sommige gevallen enige variatie in je cycluslengte normaal kan zijn. Onregelmatigheid is bijvoorbeeld normaal wanneer je nog maar net begint te menstrueren (menarche) en wanneer je menstruatie eindigt tijdens de perimenopauze. Een onregelmatige cyclus is ook te verwachten na de zwangerschap en bij het stoppen of starten van hormonale anticonceptie.

Maar wat als je menstruatiecyclus om een onbekende reden voortdurend buiten het ‘normale’ bereik valt? Cycli die voortdurend onregelmatig zijn, kunnen op een onderliggend probleem wijzen. Zo kan een onregelmatige cyclus worden veroorzaakt door gedrag, levensstijl en omgeving. Het kan ook worden veroorzaakt door medische aandoeningen die je hormonen of voortplantingsstelsel beïnvloeden. Omdat deze aandoeningen een impact kunnen hebben op je gezondheid op de korte en lange termijn, kan het nuttig zijn om te bepalen waardoor je onregelmatige cyclus veroorzaakt wordt.

Wat is een onregelmatige menstruatie?

De menstruatiecyclus is opgedeeld in twee delen: de folliculaire fase en de luteale fase. In de eerste helft van de menstruatiecyclus, de folliculaire fase, worden de follikels met eicellen gestimuleerd om te groeien. Deze fase stopt bij de eisprong. Hierna begint de luteale fase waarbij het baarmoederslijmvlies zich klaarmaakt voor een eventuele innesteling na de bevruchting. Deze processen worden aangestuurd door verschillende hormonen, maar dit kan ook fout gaan. In dat geval kun je last krijgen van een onregelmatige cyclus. Hierbij kun je het begin en einde van de menstruatie niet (meer) goed aanwijzen.

Een normale cyclus bij een vrouw duurt 21 tot 35 dagen en de menstruatie zelf duurt tussen de drie en zeven dagen. Als je onregelmatig ongesteld bent kun je vaker of juist minder vaak ongesteld worden dan normaal en de ongesteldheid kan ook elke keer een andere duur hebben. Het kan wel een aantal maanden duren om weer ongesteld te worden. Soms kun je tijdens de menstruatie ook heviger bloeden dan normaal. 

Oorzaken van een onregelmatige ongesteldheid

Hormoonschommelingen zorgen er dus voor dat een vrouw onregelmatig ongesteld wordt. Hier kunnen verschillende oorzaken aan ten gronde liggen. Zoals eerder genoemd is het normaal om in de eerste jaren dat je ongesteld bent nog geen regelmatige cyclus te hebben. Dit komt omdat jouw lichaam zich nog moet aanpassen aan de hormoonschommelingen. Echter, als je na een aantal jaar nog steeds een cyclus hebt tussen de 42 dagen en 6 maanden is er sprake van oligomenorroe. Daarnaast vinden er ook hormoonschommelingen plaats rond de menopauze, waardoor de cyclus ook weer onregelmatig kan worden.

Een aantal andere oorzaken voor een onregelmatig optredende ongesteldheid zijn:

• Anticonceptie zoals de pil of een hormoonspiraal;
• Het geven van borstvoeding;
• Een miskraam (bekend of onbekend)
• Een ontsteking van de baarmoedermond zoals chlamydia;
• Een afwijking in de baarmoedermond zoals een goedaardige poliep of (een voorstadium van) baarmoederhalskanker;
• Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS); 
• Een stressvolle periode;
• Een eetstoornis zoals anorexia;
• Andere medische aandoeningen, zoals schildklieraandoeningen, diabetes, baarmoederpoliepen, vleesbomen en bloedstoornissen.

Wat moet je doen bij een onregelmatige menstruatie?

Misschien heb je niet zo’n last van het feit dat je onregelmatig ongesteld bent. Wie weet vind je het soms zelfs wel fijn om voor een langere tijd niet te menstrueren. Hoe minder vaak ongesteld, hoe beter, toch? Toch maakt zo’n onregelmatige cyclus wel degelijk wat uit. Cycli die voortdurend onregelmatig zijn, kunnen je gezondheid op zowel de korte als lange termijn beïnvloeden. Ze kunnen leiden tot een breed scala aan ernstigere gezondheidsproblemen en kunnen verontrustende symptomen veroorzaken. Zo is de gezondheid van de menstruatiecyclus gerelateerd aan de gezondheid van je hart, stofwisseling, slaap, vruchtbaarheid en meer. Deze problemen kun je het beste zo vroeg mogelijk laten diagnosticeren en behandelen. Niet te makkelijk over denken dus! 

Ga langs bij de huisarts

Als jouw menstruatiecyclus voortdurend onregelmatig is kun je het beste een afspraak maken bij de huisarts. Hij of zij zal een aantal vragen stellen over jouw menstruatiecyclus en eventueel bijkomende klachten. Daarnaast kan hij of zij nog een lichamelijk onderzoek verrichten waarbij de vagina en baarmoeder onderzocht worden. Ook kan hij je doorsturen naar specialist in het ziekenhuis voor een echo of voor bloedonderzoek. Het is aan te raden om van tevoren een menstruatiekalender bij te houden. Hierin kun je je cyclus nauwkeurig bijhouden en kun je ook invullen hoe hevig de menstruatie is. 

Behandeling van een onregelmatige cyclus

Soms kan een arts geen onderliggende oorzaak vinden voor een onregelmatige cyclus en volgt er geen behandeling. Als de cyclus van de vrouw niet voor problemen zorgt is een behandeling namelijk niet nodig. Als dit wel het geval is kan er naar een passende behandeling gekeken worden. Eerst zal geprobeerd worden de onderliggende oorzaak te behandelen, deze aanpak kan verschillen per oorzaak.

Als er geen oorzaak gevonden wordt, kan de anticonceptiepil ingezet worden als behandeling. Hierdoor kan de onregelmatige menstruatie weer normaal worden. Dit werkt niet altijd, want soms worden vrouwen door de pil juist onregelmatig ongesteld. Als je last hebt van een hevige menstruatie kan er medicatie voorgeschreven worden om de menstruatieduur te verkorten en om de pijn te verlichten. Als je hevig bloedt schrijft de arts soms ook ijzertabletten voor om ijzertekort te voorkomen of verhelpen.